Paite lak aleng adaapzar leh Unau Lushei/Duhlian pau naih lam deuhte'n 'tlawmngaihna' achi ua, ataangpi in, ei Paite lakah 'phattuamngaihna' kichi hi. Tlawmngaihna ichih leng Paite pau mah ahi thou hi. Atomlam a gen in, panpih ngaite panpih ichih 'phattuamngaihna' ahi mai hi. LST in, "nna hoih sem diinga siam a om in, Amah khutsuak ihi ngal ua…" ana chi hi. Huaibel, panpih ngaite panpih a nna hoih sepna pen 'phattuamngaihna' ahi pah a, Khristian hinkhua tawisanna khat leng ahi hi. Taihmakna toh leng aki gamla kei.
Alehlam ah, phutluih a midangte' na va/ki sepsak, minhoih leh pahtaak deihziaka kuahiam panpihna/nasepna, muhkik diing lam-etna toh mi panpih, ichihte phattuamngaihna aki chi thei kei hi. Banah, taimataka akullou hetlou leh mite adia thil hoihlou/poi va sep/hih ichih 'phattuamngaihna' akichi thei kei hi. Phatuam ngaitak in mi van vaguk, chih bang phattuamngaihna kampau zatkhelhna khat ahi.
Khenkhatte'n phattuamngaihna aki genkhak chiangin lusuun hun a ki uap-na kia toh ana mekmat kha pahpah sek uhi. Lusuunna hun a ki uapnate tengteng leng phattuamngaihna ahih toh ki rualrual in, hiai polam a mite panpihna te leng phattuamngaihna ahi hi. YPA leh Philanthropic Organization tuamtuam akizatna apat kia 'phattuamngaihna' suah theih ahi kei hi. I pu-ipa te hunlai apat in phattuamngaihna ana om khinta hi. Tagah-meithai leh gentheite ana kankuah ua, teeksia leh hat nawnloute ana aduat uhi.
Lusuun hun a ki uap dialdial, lusuun lenkhawm leh hantou dia kuan khawm nainai pen a nuam a, tamtakte'n phattuamngaihna hipen diing bangin i koih kha sek uhi. Lusuun huna kinaih khawm a; ki uap dialdial a; hehnepna thute gen a; late sakhawm a i om chiang un anuam a, akhamuan huai hi. Innteekte adi'n leng mite' phawkphak a om kisakna aneih theih dia, alung uh leng muang tuan mahmah di’n agintak huai hi.
Ahi’a, khovel akhantouh dungzui in society a thil hihdante alemtang zaw diinga khek tuak tamtak ana om ta hi. Nidang, kum 15/20 vel paita in, misi a om chiangin tangval phattuamngai bangzah hiamte si inn ah va giak sek uhi. Sih lusuunna ziak a thawmhau-na thuak, innteekte’ di’n, anuam tuam mahmah diing hi. Ahihziakin, tuni chiangin hun neihdan, sep-le-bawl leh khosakdan ah kibatlouhna tamtak a om ahi ngei dia, tuni chiang in hiai chiindan tawpsan ahi ta hi.
Hantohna toh kisai bang ah leng, tuma deuh in Central Lamka YPA te’n mi goih/lakthoh diing ahon thupuk theih khongkhong ta ua, etzual dan in phattuamngaihna om nawnlou sak theih mahmah hi. Khota zaw te adi’n bel, hi thei nai vuallou abang hi. Neekzonna/sepna leh khosakna kibatlouh ziak ahi lel kha diing.
Khopi zaw deuh leh khota ah nektaak zondan leh innteen-louteen ah ki lamdanna tamtak a omta hi. Hindan ah leng ki batlouhna tamtak a om ta. Khopi zaw deuhte ah siamna, pilna leh laizilna a kitaitehna asaang diak hi. Sim/zil maimai a mi phak diing ahi nawn ta kei. Nekzonna leh sepna ah leng mahni hun neihdan tanlel a khotaai theih ahi nawn ta kei hi. Hun-awl hauh luat pen miphak louhna leh gentheih kipatna buk ahi ta hi. Huchi bang kal ah, siatna leng asaang hiaihiai nawn a, huntawk theihlou khamtheih-guihtheih chiinna tuailai tamtakte lak ah a uang mahmah ta. Taksa mahmah adia leng zawnkhaalna leh thildang himhim vei khak nawnlouhna diing khop a khamtheih sal a taang tamtak a om ta hi.
Huchi bangkal ah, tulai in, tuailai tamzawte siamsinna leh sepna/nekzonna ziak in mundang ah a om ta uhi. Khosung/vengsung a tuailai zattheihte (khamtheih leh thilchiin hoihlou sal ataangloute) leng mahni a kitunsuah sawm a kisa ahi ta uhi. Banah, khamtheih sal ataang te nasan leng ni khat hihcheuh na'ng leng amau a kizon peihte hisim ta uhi. Huchi kawmkal ah, i khotaang uah Pawlpi tamkuamtak ki omta hi. Simlei leh saptuam vai ah. Tuailai zattaak hi a mite'n atheihte un kizatna athuah-athuah in nei uhi. Hichibang hun ah Neektak zonna leh khantouhna diing dal kha lo lawmlawm lou dia phatuamngaihna latsak/suah theihdan geel hun mahmah ta hi.
Tu naichin a Central YPA te’n hantou dia mi goih diinga thupukna alak uh bang leng khantouh vai mahmah khat hi a theih in a om hi.
Hiai i gen chiang in, khenkhatte'n phattuamngaihna i khotaang in mansuah diing khop hial in ana ngai thei mawk uhi. Misi a om ni in, nupi-papi te a inn uah iki punkhawm ua, khamuanna thute gen in, Pathian late kisa khawm zeel hi. Tuailaite leh hatlaite'n hanmun ki zuan zeel hi. Nitak leenkhawmna ah leng nupi-papi leh tuailaite kipaikhawm khawm nawn in, dak 7/8 tan khawng leenkhopna hun va kizang nawn hi. I gam uah, nitak a nekzonna a om nai tadih lou ahihman in, hiai in nupi-papi leh tuailaite nekzonna a dal kha nawn kei hi. Laizil leh Siamsinte adi'n bel laisimna hun a zat diing ahi mai hi. Ahihhangin, phattuamngaihna a ngai a, tua hun va zang nuamte adi’n bel dak 8 nung in leng hun a om mahmah lai hi.
Hantou dia mi va goih in phattuamngaihna sulang kei, achih theih mawk diing hi. I gentaak sa bang in, innmun ah leng va suklat theihluat ahi. Tulai in, mun tuamtuam a omkhia (sepna/laizilna leh thil dangdang ziakin) aki tamta hi. Huaiziakin, khualgam apat siluang delh ngai tamtak leng a omta hi. Ki it, kingai leh ki khelah ngoihngoihte ihi ua, sum-le-pai tamtak seengin mun gampipi apat in iki delhtuah kheukhou uhi. Huchih hun ah, nikhat ahihkeh dakkal bangzah hiam ngak lel diing leng ki vuisan, chih veng khenkhat ah gen diing a om hi. Khopi zaw (etsakna: Lamka) ah veng khenkhatte’n khual adeihte ngak mahle uh nitaklam dak 6 nung pawlpi (YPA) vai bei ahi sak uhi. Phattuamngaihna ichih vanglak leh ni 1 or dakkal bangzah hiam ngak lel diing haksa kei leh kilawm hi. Ahihhangin, nungak-tangval hantou/vuk te khualna ziak, chih ahi tangpi hi. Huaiziakin, hantou dia milaih/goih hileh, hiai nawngkai-na pen om nawnlou diing in aginhuai hi.
[sutzop diing]
© siamputhomte.blogspot.com