About Me

Sunday, 10 April 2011

Waka Waka – Just do it (This time for Zogam)

~ Siampu Thomte
Football Kimawlna Khovel in angaihsaang penpen ahih kei zenzen lehleng eilawi in i ngaihsang penpen uh ahi ngeingei diing. Kum 4 hal teng a FIFA World Cup a om ziak mahmah in i thupi ngaih ua, khovel’ bildoh khat leng ahi him hi. Tukum 2010 FIFA World Cup, adiak in, azintuntu South Africa gam leh Africa gambupte’ phurdan a uang a, a ap-huai vuvuzelas ging vevu toh stadium sung lumzeen dan ahihtuak. Latin American (Columbian) lasiam Shakira leh African band minthang Freshlyground te’n asak uh “Waka Waka – This time for Africa” World Cup 2010 laapi (WC 2010 song) dia telkhiak in om hi.
FIFA World Cup 1930, Uruguay a akipat chiil in WC Song a omkei. England in 1966 a azintun lai un Lonnie Donegan’ Laa “World Cup Willie” World Cup Laa hihsak (official a puankhiak hi kei mahleh) in om a, huai nung World Cup in Laapi ana nei denta hi. Himahleh, alamdang mahmah bel, World Cup Laa dia telkhiak a omte World Cup aa di mawngmawng a phuah omlou hi. Ataangpi in, laa kumlui leh nidang a ana kithang khinsate khawng zat ana hizeel dan ahi. Tukum a WC Laa “Waka Waka” i chih bang leng 1986 in ana thangkhinta a, Cameroonian lasa (siam) pawl “Golden Sounds” kichite’n ana saksa uh ahi zeel hi.
World Cup 2010 laa diing ngaihtuah ahihlai in ‘Waka waka” leh Coca-cola te sponsored “wavin’ flag” te genkhak in om a, “Waka Waka – this time for Africa” telkhiak ahi. Waka waka laa dawngkhatna i etleh: “You're a good soldier/ Choosing your battles/ Pick yourself up/ And dust yourself off/ Get back in the saddle” chih ahi. Football toh kisai khakna nei hetlou abang hi. Khenkhatte’n, gamngaihlaa ahihkeh galhang laa, chi hi. Dik thou. English leh Africa Pau (Cameroonian) zatkhawm aa sak (phuah) Waka waka bel kihanthawnna leh kihihhat tuahna lam kawk ahi, kichi hi.
A bengvaklou lawitak aki hi ngei dia, 1986 khawng a ana thangkhinsa himahleh Shakira te pawl in World Cup 2010 kipatma’ ni-zaan a AXN channel a live performance abawl ua kipan kana zakkhak pat ahi leltak hi. Amik-amak kathei kei. “Waka waka - this time for Africa. oh, oh, Champion! Champion!” chih peuh kana hisak zialzial hi. Nalh chuh sa thouthou. Alaa kaih leh aluandan fuh kasak banah alaam ziahziah dante uh kha nopchi ana sa lo mahmah dan ka hi. Ka ngaina topmai. Internet (youtube) ah ka download a, nasep kawm khawng peuh in ka ngai hi. Athu ka thei nuam a. Google ah ka zong a, wikipedia site ah le ka mu hi. “Champion! Champion!” chih ana omkha teuhlou mai! “Waka waka, eh eh/ tsamina mina zangalewa/ this time for Africa…” ana hi deuh ngal hi. Alehna tak ngial le ana thulim lolou phiing maimah. Waka waka ichih “hih in/bawl in” (do it/just do it); Tsamina mina (Zaminamina) zangalewa (Cameroon) ichih tageet lah, “kua’n hong pai dia hong sawl ahia?” (who asked you to come?) chihna, ana kichi leltak hi. Hou kasa lo dek phiing hi. Ahi alah, a laa hiai teng kia ahi kei a, asau a, agen nop pen i theihchet leh thupi lo dan ana hi daih.
Taangpi theihdan in Africa i chih gam tuantual leh zawng, mi vomte teenna, kholum gam, chih khawng ahi. Uthuai lo didan in leng i ngaihtuah ngeikei diing uh. Industrial Revolution lai khawnga British (or Europeans) leh America te’n suak-le-sal dia ava nawnte uh ahi ua, simmawh leh nelhsiah in a om uhi. Bob Marley laa “Buffalo Soldiers” ah leng achiang. Hunsawt kuamtak akhangthu uh nasan leng a theikei uh. Khovel a imperialism/colonialism hatlai in Europe gamte’n a ukkhum uhi. Ahihziak in tuni chiangin khovaak amu ta ua, amau omlouhna gam om nawnlou bang khop hial in akithehzaak ta uhi. Gam khangtou lellel ahi ua, khovel’ ngaihsaang mahmah FIFA World Cup 2010 azintun ua, ahithei tan in phattuampih sawm uhi. WC 2010 Opening Ceremony bang leng atawndante uh leh a ngeinate uh khovel muh a lahna leh hih minthanna hun lemchang in azang uhi. Atomlam agen in, ahoih lam a kikhekna’ hun manpha khahsuah sawmlou ahi (diing) uh: Waka Waka – This time for Africa!
Hiai World Cup ngeina banga om dia, ngeina banga bei nawn diing. Ngeina dan mah a kum 4 nung chianga om nawn diing. Ahi lel. Mahleh, Africa adi’n tua banga ngaihzam theih ahi kei. A zintun nawn hun diing uh theihphak leng ahi samkei. Ahi, Simleivai ah, khosakna & nekzonna kong tuamtuam ah leh khantouhna thil dangdang ah hitaleh hunhoih bohfuh angai hi. A hun laitaka thilhih geih/bohgeih bang leng apoimoh lua. Tulai pau leh ‘chance’ lak siam ngai aka. Ikiim-ikiang a thiltungte (deihhuai hi in deihhuailou hitaleh) akipan in panmun akhoh theih a, tunung om diingdan bangtan hiam a geelkholh theih hi. South Africa-te’n World Cup a zintun uh amau phatuamna dia azat theih bang un, eilawi in leng thiltung (buaina hi in buailouhna hitaleh) te apan in banghiam inam-igam ua dia phatuam khat hihtheih di om diing ahi. Huai bang ahi dia le, en sin le hang maw....
Manipur dinmun melhcheuh ta le: tulai a Manipur a buaina tuamtuam piangte i kipahpih hetkei. Kum 20 paita a i na tawpsan uh MDC/ADC election thu leh NSCN (IM) Gen. Secy. Th. Muivah in Manipur/apianna khua a phak sawm Manipur Govt. in aphallouh ziakin Naga-te’n National Highway 2 (Manipur lifeline) te ah Economic Blockade pan uhi. Ni 60 val vingveng nung in hon nawn in om hi. Manipur ah Vanman nasatak in kal ngal. Tutung a Naga-Meitei kal buaina bangle ei ut-le-utlouh, deih leh deihlouh thu a buai leh veng diing uh ahi thahah kei diing. Naga-te’n amau teenna munteng gawmkhawm a vaihawmna khat nuai a koih diing achihlai un Meitei-te’n Manipur gam leitang neuchik leng keeksak/eukhiat theihlouh diing, chi threnthran zeel. Zomite’n bel thei sam mahle ei va kitaaklah theih chii le ahi kei zeel. Lah, a entu leh angaikhetu a va om det ringot le ahi thei tuan sam kei hi. Ki buai uh heh, chi a va awiluat leh kipahpih luat theih le ahi kei hi.
Tuabangkal ah, Naga-te’ deihlouh leh nawlkhin ADC/MDC eilawi in i na deihlo nawn zeel uhi. Ahi’a, Naga te’ di’n zaw le lunggulh pen ahi kholkei diing. Mahleh, Eilawi adi’n bel adeihhuai louh luatna le a om kholkei maithei. Tu’n MDC sehna bang leng i nei zouta ua, Chairman bang leng Zomi te mah hilai! Huan, Naga toh Meitei kal a kikaantuahna/kingiiktuahna a om lai in, Naga-te adi’n Zomi-te’ kithuahpihna poimoh lua hikei mahle uh, amaute kalh zawng a gamtat, kampau leh hih i neih diing uh adeih kei diing uh. Alehlam ah, Meiteite’n lah ei Zomite Naga-te kalhzawng in om le, chih ahon deih mahmah (diing) uh. Huaiziakin, zol leh heel a om lellel bang leng kihi khamoh lou di ahi. Zol leh heel a i om laitak uh ahi nget leh ngiat i neihtheih hun uh.
I theihchiatsa mah bangun, Manipur Govt. nuai ah Singtangmite i bit hetkei uh. Gam-le-leitang leh i dikna (right) nasan uh leng lakmang sak theih diing dinmun in patauh huai hi. Khantouhna nna sep di thu hong ginga, Lampi bawl (Guite Road tungtang ah) lel di natan ah dal theihna chiteng a dal in i om uh. Census thu hong ging alah, District boundary thubuai om sak teitei-na toh ging khawm zeel. Hiai tenglou leng thildang tamtak a om. Genseeng kei ni. Hiai teng lel akipan in leng hihtheih, bawltheih leh phuut diing bangzah hiam a om (diing).
Huaiziak in, enle ‘Waka Waka - this time for Zogam’ chi ni. Churachandpur kichi bang leng Lamka a khek zoh ngeingei dia panlak diing; I MDC uh leh MLA/Minister te uh makaih a. India constitution a om, singtang gam leh leitang, tawndan leh ngeinate kepbitna diing, leh, kivaihawmna tuam (Manipur state sung ah - phot in) Sixth Schedule bang, nidang teng saanga chitak zaw in panla le hang, suang huan sawm kibang hetlou na diing ahi. Chih taktak na toh i sual nak peuh uhleh......

Hiai ahi i gengen, waka waka - just do it!

No comments:

Post a Comment