(Phattuamngaihna leh Lusuun hun a ki-uapna-II)
~ Siampu Thomte
Vangsiatna leh nek-le-taak zonna ziakin khualzinna (khuagam) ah (or mahni khua lou ah) va sih theih tham hi. Hichi bang a om zeuhzeuh ta. Khualgam a si, huai khua a beh-le-phung leh tanau-laina neih ziak, leh, lemtang zawk ziaka sihna khua a kivui a om thei hi. Huchibangte nidang deuh khawngin “Mikhual vui in kivui” sek uhi. Ka neulai in ka khua uah mikhual vui a kivui khat ka thei kha ngei hi. YPA in innteekna la. Hanmual nawl/kil deuh ahihkeh khomite kivuina taangpi louh deuh ah kivui hi’n ka thei. Ahihang in lenkhawmna leh thildang tuamtuamte kisai dan ka theisau kei; huailai a ka neu lai mahmah man in. Himahleh, hanmual fee leh thildang bangbang hiam bel YPA te kia ah pia uh hi’n ka thei (correct me if I’m wrong).
Ka letnung in mikhual vui a kivui a omlam ka thei nawn mang kei hi. Banah, khua khenkhat ah mikhual vui a vui chih om sak nawn sese lou uh hi’n ka thei zawmah. Thil buaihuaipi bang leng hithei diing in ka ummawh mawk hi. Ka chihna san bel, sepna leh nekzonna ziaka khopi tuamtuam (zogam lou deuh) ah tamtak ki om ta a, banah, innkuan a khosa bang leng tamtak a ki om hi. Himahleh, isepna mun (Post) pen hometown kichi thei(/ut)lou hi. I gen chiang un leng innlam kichi nilouh hi. Sihna bang ituah chiang un leng vaigampur khawnga luphum diing utlou tamtak ki om a, innlam (hometown) mah ah (tamtak) iki paw tung teitei uhi (correct me if I’m wrong).
Mikhual vui a kivui ichih chiangin, mahni khua lou, khodang a kivui, ahihkeh, khotual hilou khotualte inn khat (tanau/beh-le-phung) inn pansan a kivui, chihna ahi pah hi. YPA in hantoh/vukna leh lenkhopna ah innteekna la thou mahle uh khotualte toh kibanglou zek a om hi. Himahleh, YPA sung ah Veng/Unit/Block-bing ah zuih leh pai dan akibang vek kei. Atangpi in mikhual vui a kivui te nitak khat kia YPA min a leenkhawmna a om a, inntekna leng ala uhi. Aban ahihleh, innveng leh ngainatute khohar leenkhopna hun, chihdan hi’n ka thei hi. Sing(khuah) leh Anntang don, chihte a om kei (Lamka ah veng/unit khenkhat in misih chiang a sing(khuah) don a omsak nawn kei uh, chihthu kaza). Unit/Block khenkhat in Mikhual Han di atoh chiang un akizom (midang ate toh) in atou ua, khenkhat leuleu in mun tuam deuh (akil koilak hiam) mikhual vui-na di abawl tuam uhi (hiai chiah zaw, hanmual leitang kidaih leh kidaihlouh in leng thu apaw kha diing). Hiai omdan bel, eimi isate lakah khat peuhpeuh ah kivui poi sa khol kei mahle hang mikhual vui a kivui diing, chihna ahi (correct me if I’m wrong).
Ahihleh, kuate mikhual vui a vui diing? Kuate mikhuallou vui a vui diing? Ngaihtuah zual na ah, adawnna haksa hetlou di abang. Khosunga omlou/teenglou te mikhual vui a vui diing, chih ahi lel hi. Hiai saanga sau zaw deuh in ngaihtuah lai le, hiai atung a i dawnna uh haihuai lua bang thei hi. I pianna leh khankhiakna khua/gam i it chiat ua, i ngaina chiat uhi. Ahihhangin, nekzonna/sepna toh kisai in India khopi tuamtuam a khosa tamtak i om ta uh (gamdang tanpha ah leng). Tua mun ah innmun-loumun va nei kei mahle hang, innluah leh quarter ah innkuan a khosa hunkhop ki omta hi. Ahihhang in a hometown uh chuh i Zogam ua khuate laka khat ahi a, huai ah innmun-loumun anei chiat tangpi uhi (correct me if I’m wrong).
I khotaang uah phatuamngai pawlpi YPA ahi a – panpih ngaite panpih; Khristian hinkhua tawisang; hun-awl zatdik; chihte thupi in nei hi. Ahi’a, hiai bang paipih thupi hoihtak nei phatuamngai pawlpi ah eite (mipi/nautang) ahon huamtelna diing in hih diing a om hi. Eite’n mi iva panpih/kithuahpih leh lusuunna iva suunpih kia lel hilou in, Annual Membership fund te leng piak angai hi. Hanmual tan theihna diingin hanmual fee piak angai a; hankuang YPA in ahon bawlsak theihna di hankuang fee piak angai nawn a; YPA member hihna diingin Membership fee a om nawn. Hiaite kumkhat a khatvei alom apiak ahi (tangpi). YPA Annual fund lakah heltel (tangpi) in om hi. Tam lua bel ahi khol kei. Azawng pen tan in leng apiak zoh diing tan uh ngima bikhiah ahi (tangpi). I gensa bang in Veng/ unit/ block teng zuih leh paidan akibang kei. Khenkhatte’n tuabanga fee pelou, muntuam a om, khomun a kivui utte’ kiangah Annual fund leh sum bangzah hiam (abikhiak zah uh) pia in, mikhual vui chih agingsak sese kei (omsak kei) uhi. Akhen in bel, Annual fund i gente uh ni 7 tan in a valid sak uh. Huai omdan ahihleh, annual fund apiak nung uh ni 7 ching nailou a si a om uhleh mikhual vui a vui di, chi uhi (YPA Annual fund piak theih hun kihong tan a peloute, muntuam a omte genna ahi). Veng dangkhat in lah YPA Fund yearly renewal fee dan ala in, huai apiak nak uhleh koimun peuh ah om le uh leng, sihni-manni a YPA in inntekna la thei, chih bang a om. Zuih tumta neilou a, mun/khua tuam dungzui a Dan bawl thei chiat. Heutute leh pawlpi gense dana lat khak di lauh/utlouhna ziak a, hiai bang DAN kibawl pen hoihsak suk pah theih tham hi. Ahihhangin, case tuamtuam om thei dite ngaihtuahna a, phatuamngaihna ipaipih pen uh thei kawm a, thupukna lak tuak mahmah hi. Case om thei khat bang en ta le: Muntuam a khosa khat damlou. Ki etsak. Dam khe zou dia kikoih. Mahleh, Si phut mawk. Innmun-loumun neihna mun a vui nuam. Kipua. Si dia kikoih louh uh ahihchiang ua, tua ni 7 ma a fund (sum) va sunglou. Innlam tun tak ua sung. Himahleh, mikhual vui a vui a om (correct me if I’m wrong).
Phatuamngai pawlpi chi a ikisak theihpih mahmah uh, kol leh vaite’n aneih louh uh, YPA bang in leng i paidan uh etthak zekzek ngai di tamtak a om diing. Dem utna leh soisel utna ziak ahi kei. Unit/block teng paidan kibang veklou, mahni khua/veng/unit/block te adia lemtang zaw diing a paidan tuam neih chiat. YPA GHQ ki golhlou dan a om isak chiang in lah zuih/paidan kibang di chi hileh kilawm zeel. Lah, Central Lamka YPA te’n amau adia lemtang zaw diing gelna a hantou dia mi agoih thu ua lah kigolh zeel uh. Ahihhang a akibang a zuih diing Dan (constitution) kichiantak nei lah hilou zeel. Khualgam apat si delhte veng khenkhatte’n angak theihlai ua, khenkhatte’n ngak theilou, chih khawng te alah bangmah gen lou thepthup zeel. Ki golhlou. Khentuam neilou a vaihawm diing, chih paipih a kineih lai un, khenkhat te dia vuahzu sak a, khenkhatte dia nisa sak dana kilatna hun bang dawk thei zeel. Hi lemluam. Mumal chiahlou (correct me if I’m wrong).
Hun paisa leh tu naichin a khosakna khua lou a kivui (hometown) te khenkhat en zual le: Pu Thangthuam, IPS te innkuan asepna/nekzonna ziak in imphal ah sawttak ana khosa ua, Lamka a hometown uh ahi (di). Vangtah huaitak in ahong si a, Lamka a kivui atel ua, vui in a om. Pi Chhungi leng tuabang bok. Himahleh, amaute mikhual vui in aki vui lou uh hi’n ka thei (correct me if I’m wrong). Alehlam ah, zanhal zek in Unaupa T Khamkhochin in hon mualliam san hi. Amah sepaih ahi. Imphal a posting ziak un, azi ate toh Imphal (Sainik) ah quarter luah in a khosa uhi. Kum 2 vel paita in. Himahleh, New Lamka ah mun-le-mual (leh inn) anei uhi. A hometown uh New Lamka ahi. Asepna te un aluang a hometown atun uh. A innkuante un atung a fund (sum) i gente ni 7 ma in an ape kha kei ua, YPA in mikhual vui in avui maimah uhi! Hiai thudik ahi.
Pawlpi khat peuh, nasem thei dia i delh leh, ki etkol na’ng sum-le-pai a poimoh him hi. Ahihhangin, tua sum-le-pai te saangmah in i phatuamngaihna mah uh pibawl zawk tuak hi. Mahni khankhiakna khua, innmun leh tanau-lainate omna khua ngoihngoih a mikhual vui a kivui chih beisak tuak hilou hiam? Sum-le-pai poimoh isak uhleh, fund pe utlou a phengpi leng samlou, omna mun leh nekzonna mun kibatlouh/tuam ziaka fund pe theiloute kianga vui theihna dia sum ilak vet ahihleh, mikhual vui chih gingsak sese dah mai le, bang achi dia? Hiai mikhual vui a kivui va chih zenzen phatuamngaihna toh leng kigamla lua hilou adiam? Banah, zuih diing kichiantak leh kibang neih tuak mahmah ta hilou hiam? Sivui hun toh kisai – vai lap leh vai laplouh bang, khual adelh te ngak leh ngak theihlouh toh kisai bang, bawlthak leh khektuak tamtak om diing hi. Pawlpi bang in Study group (commission) khat phuan a, kivaipuakdan bawlthak dan sai hun mahmah ta hi.
Ahih kei leh houh ZYA a ki merger vek di thouthou, chi a ngai sa lou vet ihihleh lah thutuam. Gen bei hita ven!!
Author’s note: Pawlpi (abiktak in YPA) demna leh soisel ahi kei. Tuadan a la i om uhleh, laigelhtupa tup ahi kei, chih thei ni. Simlei ah zaw mikhual ka hi, ahi, mikhual ka hi diak uh, ka khua mahmah aleng mikhual a sim in ka om, kuaman achih nawnlouh deuhna diing uh ngimna leh tup ahi zaw. Leh, pawlpi hawmthohna leh deihsakna ziaka – hih/paidan i neihte uh, izuih lelte uh sut kawm a – ngaihdan kupna ahi.
© siamputhomte@gmail.com | 06.07.2011
No comments:
Post a Comment